Eksport według podstawowej definicji to wywóz dóbr poza granicę kraju, w którym zostały wytworzone. Przeciwieństwem eksportu jest import. O eksporcie możemy mówić w różnej skali. W skali mikro możemy odnosić się do eksportu dokonywanego przez jedną firmę (eksportera) lub możemy również mówić o eksporcie w danym sektorze, lub eksporcie danej grupy produktów. Natomiast w skali makro rozpatruje się eksport z punktu widzenia całego kraju. Można więc badać eksport do innego kraju lub całkowity eksport danego kraju do wszystkich innych krajów łącznie. Informacje statystyczne dotyczące eksportu zbiera Główny Urząd Statystyczny i przedstawia wyniki w swoich raportach.
Rodzaje eksportu
Eksport w podstawowym podziale dzieli się na dwa rodzaje. Biorą one pod uwagę różne kanały i podmioty obrotu towarem poza granicami kraju.
Eksport pośredni to sprzedaż własnych produktów za granicę odbywa się przez niezależnych pośredników. To forma handlowa w pewien sposób charakter sprzedaży krajowej. O eksporcie pośrednim mówimy wtedy, gdy producent dostarcza towar pośrednikowi, a on go transportuje poza granicę kraju. Jest to wygodna opcja dla przedsiębiorców, którzy dysponują niewielkim kapitałem, ponieważ w przypadku eksportu pośredniego to pośrednik bierze na siebie koszt eksportu i wszelkie ryzyko z tym związane.
Eksport bezpośredni to model, który przeciwnie do modelu pośredniego, odbywa się bez udziału pośredników. W takiej sytuacji to samo przedsiębiorstwo zajmuje się sprzedażą i wywozem towaru poza teren Unii Europejskiej. To dla przedsiębiorców nieco bardziej skomplikowana forma sprzedaży, ponieważ wiąże się z poniesieniem wielu kosztów i większym ryzykiem handlowym. Aby móc bezpośrednio eksportować towary za granicę trzeba znać specyfikę rynku, stworzyć oddzielną infrastrukturę w danym kraju, jak również zbudować sieć kontaktów, która będzie odpowiedzialna za dalsze rozprowadzanie eksportowanych rzeczy. Jest to rozwiązanie stosowane najczęściej w przypadku dóbr inwestycyjnych.
Jakie warunki musi spełniać eksport?
By transport ładunku mógł być uznany za eksport, wywieziony towar musi trafiać poza teren Unii Europejskiej. Powinien być także dokonany w ramach opłacanej dostawy towarów. Transport musi być też potwierdzony przez urząd celny. Tylko w przypadku spełnienia powyższych warunków można mówić o eksporcie.
Wpływ eksportu na gospodarkę
Eksport jest jednym z elementów makroekonomicznych, które mają wysokie znaczenie dla gospodarki danego kraju. Wpływa on bezpośrednio na bilans płatniczy, co z kolei ma wpływ na kurs waluty. Kurs walutowy natomiast oddziałuje na relatywne bogactwo państwa i jego obywateli w stosunku do innych krajów. Wzrost eksportu powoduje również z reguły przyspieszenie wzrostu gospodarki oraz spadek bezrobocia.
Jeśli wskaźnik eksportu jest wyższy niż importu, oznacza to, że rynek konkretnego państwa bogaci się, czyli generuje zyski. Wyższa wartość eksportu nad importem pozwala uzyskać dodatni bilans handlowy. W odwrotnej sytuacji, gdy bilans jest ujemny, wtedy pojawia się deficyt.
Techniki wpływania na eksport
Wiele państw stosuje techniki wpływające na poziom eksportu, aby ograniczyć go lub wspierać.
Wspieranie eksportu ma na celu przyspieszanie rozwoju gospodarki lub ochronę krajowych producentów oraz ich produktów przed konkurencją zagraniczną. Najpowszechniejsze techniki wspierania eksportu to dopłaty bezpośrednie do eksportowanych wyrobów oraz zwolnienia działalności eksportowych z niektórych podatków.
Najczęściej wspiera się w ten sposób strategiczne sektory gospodarki, np. rolnictwo lub młode gałęzie gospodarki, które wspiera się w czasie ich dynamicznego rozwoju, aby pomóc im przetrwać i rozwinąć się pomimo silnej konkurencji.
Eksport a podatek VAT
Podatek VAT, czyli podatek od towarów i usług w eksporcie może wynosić 0% pod pewnym warunkiem. Jeśli dostawca pod upływem terminu złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy otrzymuje dokument celny potwierdzający wywóz towaru do krajów nienależących do Unii Europejskiej. Zasady określa ustawa o VAT. Jeżeli podatnik nie dysponuje tym dokumentem celnym, jest zobligowany do zapłacenia podatku VAT właściwego dla danego państwa i dla sprzedaży dóbr.
Eksport a import
Przeciwieństwem do eksportu jest import. Pierwszy z nim dotyczy wywozu poza granice UE, z kolei drugi to przywóz towarów spoza tego obszaru. Jeśli do kraju sprowadza się dobra z terenów UE, wtedy mamy do czynienia z zakupem wewnątrzwspólnotowym. W eksporcie podnosi się koszty wytwarzania towarów, ale zarabia na rynkach zagranicznych. Z kolei import sprawia, że kraj ogranicza wydatki związane z produkcją. Oba procesy istotnie wpływają na stan gospodarki.
Znaczenie eksportu dla kraju
Wysokie zyski, które generuje sprzedaż towarów na rynku zagranicznym, nie tylko wzbogaca państwo o wartościowy kapitał. Wspieranie eksportu w uzyskaniu wysokich wskaźników podejmując zagraniczne inwestycje, ma ogromne znaczenie – umożliwia zmniejszenie bezrobocia, umocnienie waluty, ale też wpływa na rozwój kanałów marketingowych względem dóbr wytwarzanych w kraju oraz pozwala zacieśnić stosunki międzynarodowe.
